Nấm mối – tinh hoa từ núi rừng Tây Nguyên
VOV.VN - Khi những hạt mưa đầu mùa bắt đầu rơi xuống, là dấu hiệu để người dân Tây Nguyên chuẩn bị vào rừng, lên nương rẫy tìm nấm mối. Đây là món ăn đặc sản mỗi năm chỉ có một lần của người dân vùng đất đỏ bazan.
Nấm mối được xem là một trong những món quà thiên nhiên ban tặng cho con người vào đầu mùa mưa hàng năm. Đây là đặc sản tinh túy siêu ngon giàu dinh dưỡng. Nấm chỉ mọc một lần duy nhất trong năm ở những nơi có con mối làm tổ.
Chị H’Lươm Buôn Krông, dân tộc Ê Đê, ở buôn Alê B, phường Êa Tam, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết: "Khi đi tìm nấm mối, cần phải có kinh nghiệm để tránh lấy phải nấm độc. Theo kinh nghiệm của những người săn nấm, nấm mối chỉ xuất hiện ở nơi có nhiều mối đất sinh sống, làm tổ. Việc tìm đúng hay không chỉ cần quan sát hoặc đào khoảng đất nhỏ chung quanh, nếu thấy con mối đất, chắc chắn đó là nấm mối”.
Nấm mối tự nhiên có thân mảnh dạng cuống, cao từ 3-10 cm. Mũ nấm có hình tròn, mặt trên phẳng, mịn. Gốc nấm hơi ngả vàng. Khi vừa nhú khỏi mặt đất, tai nấm chưa nở, mũ nấm màu nâu xám cụp xuống giống dạng búp. Nhưng chỉ khoảng vài tiếng sau, nấm đã nở bung xòe như cái dù và chuyển sang màu trắng. Nấm mối ngon nhất khi còn búp và mọc nhiều nhất khi thời tiết mưa nắng đan xen.
Để giữ được trọn vị thơm ngon của nấm mối khi hái về, chị H’Lươm chia sẻ kinh nghiệm: “Muốn nấm mối giữ nguyên vị thơm, ngọt, sau khi hái về, nấm phải được chế biến ngay hoặc giữ khô ráo để tránh bị hư sẽ làm giảm giá trị dinh dưỡng".
Với vị ngọt thanh, mùi thơm nhẹ, nấm mối thường được dùng để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như xào, kho, nấu canh, nấu cháo… đều rất ngon miệng và bổ dưỡng. Trong đó, nấm mối xào là món ăn dễ chế biến, được nhiều người ưa dùng. Chị Nhung Đặng, sinh sống tại phường Êa Tam, thành phố Buôn Ama Thuột, tỉnh Đắk Lắk, cho biết cách làm món nấm mối xào: “Nấm sau khi lấy về, cạo sạch phần đất bám trên nấm, rửa qua nước muối rồi để ráo, cho một ít dầu ăn lên chảo, phi thơm xả rồi cho nấm vào xào. Để giữ nguyên vị ngọt và mùi thơm của nấm chỉ cần nêm nếm một chút gia vị".
Nấm mối là một món quà đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Tây Nguyên đầy nắng gió. Ngày nay, khi rừng dần xa hơn, việc canh tác nương rẫy cũng chuyên nghiệp hơn, nên việc tìm nấm mối cũng khó. Do khá hiếm, giá nấm dao động từ 300-500 ngàn đồng/kg tùy nấm búp hay đã nở, nhưng có tiền chưa chắc đã mua được.
Đàn tròn - hồn cốt văn hóa của người Pa Dí
VOV.VN - Không chỉ trang phục đặc biệt mà cây đàn tròn và dân ca chính là hồn cốt văn hóa của người Pa Dí ở Mường Khương, Lào Cai.
