Việt Nam có loại gia vị cứng như đá, lại là "vị thuốc ngọt lành” tốt cho sức khỏe
VOV.VN - Đường phèn, với vẻ ngoài trong suốt như pha lê và vị ngọt dịu thanh mát, từ lâu đã là một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam. Không chỉ là một chất tạo ngọt đơn thuần, đường phèn còn được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.
Giảm ho và làm dịu đường hô hấp
Đây là công dụng nổi bật và được kiểm chứng qua nhiều thế hệ của đường phèn. Trong các bài thuốc dân gian, đường phèn được xem như một "balsam" tự nhiên cho đường hô hấp nhờ tính mát và khả năng làm dịu.
Khi kết hợp với các nguyên liệu dân dã như chanh đào, quất, gừng, lá hẹ hay hoa hồng bạch, đường phèn giúp làm loãng đờm, làm dịu các kích thích ở cổ họng, từ đó giảm đáng kể các cơn ho khan, ho có đờm, và ho do viêm họng. Vị ngọt thanh và tính mát của đường phèn còn giúp giảm cảm giác khó chịu, khô rát ở cổ họng và hỗ trợ phục hồi giọng nói khi bị khản tiếng.
Cung cấp năng lượng tinh khiết và bền vững
Là một dạng carbohydrate, đường phèn cung cấp glucose – nguồn năng lượng chính và tức thì cho cơ thể, đặc biệt là não bộ. Tuy nhiên, điểm khác biệt so với đường trắng là đường phèn có cấu trúc tinh thể lớn hơn, giúp quá trình giải phóng năng lượng diễn ra từ từ và ổn định hơn. Điều này giúp tăng cường sự tỉnh táo, giảm cảm giác uể oải, mệt mỏi, và phục hồi thể lực một cách bền vững mà không gây ra tình trạng "sốc đường" do đường huyết tăng đột ngột.
Hỗ trợ tiêu hóa và thanh nhiệt cơ thể
Theo quan niệm Đông y, đường phèn có tính mát và vị ngọt thanh, giúp điều hòa tỳ vị, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. Đối với những người có cảm giác nóng rát hoặc khó chịu ở dạ dày, một lượng nhỏ đường phèn có thể giúp làm dịu dạ dày, giảm cảm giác ợ nóng nhẹ. Hơn nữa, đường phèn là thành phần lý tưởng trong các món chè, sâm bổ lượng, hay các loại nước uống giải khát, giúp thanh nhiệt, mát gan và làm cơ thể dễ chịu hơn trong những ngày nắng nóng.
Bổ sung khoáng chất vi lượng (tuy hàm lượng nhỏ)
Mặc dù không phải là nguồn cung cấp khoáng chất chính, nhưng đường phèn truyền thống, đặc biệt là loại được sản xuất thủ công hoặc ít qua tinh luyện, vẫn giữ lại được một lượng rất nhỏ các khoáng chất vi lượng từ nguyên liệu gốc như mía hoặc củ cải đường. Các khoáng chất này có thể bao gồm canxi, sắt, magie, kali – những yếu tố cần thiết cho các chức năng cơ bản của cơ thể. Điều này tạo nên sự khác biệt nhỏ nhưng đáng giá so với đường trắng tinh luyện hoàn toàn đã loại bỏ gần như mọi khoáng chất.
Hỗ trợ giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng
Trong Đông y, vị ngọt được cho là có khả năng an thần nhẹ. Đường phèn, với vị ngọt thanh và khả năng cung cấp năng lượng ổn định, có thể giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng khi được tiêu thụ một cách hợp lý. Một chén trà ấm pha đường phèn có thể là một cách thư giãn nhẹ nhàng sau một ngày dài.
Dễ dàng kết hợp trong nhiều bài thuốc dân gian
Nhờ tính chất ôn hòa và khả năng làm dịu, đường phèn là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều bài thuốc dân gian. Ngoài các bài thuốc trị ho, nó còn được dùng trong các công thức giúp bồi bổ cơ thể (kết hợp với tổ yến, sâm), hỗ trợ giải độc (kết hợp với các loại thảo mộc), hoặc cải thiện giấc ngủ (pha với nước ấm và một chút gừng).
Lưu ý quan trọng khi sử dụng đường phèn
Dù mang lại nhiều lợi ích, điều cốt yếu cần nhớ là đường phèn vẫn là đường. Việc lạm dụng có thể dẫn đến các hệ quả không mong muốn như tăng cân, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, sâu răng và các vấn đề chuyển hóa khác. Hãy sử dụng đường phèn một cách điều độ và hợp lý để tận dụng tối đa lợi ích mà nó mang lại. Ưu tiên chọn mua đường phèn nguyên chất, ít tẩy trắng để đảm bảo giữ được các vi khoáng và tránh các hóa chất độc hại.
Lò nấu đường phèn truyền thống Quảng Ngãi đỏ lửa dịp Tết
VOV.VN - Những ngày giáp Tết Nguyên đán, các cơ sở nấu đường phèn ở vùng đất Ba La - Vạn Tượng, thuộc xã Nghĩa Dõng, thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi đỏ lửa từ tờ mờ sáng đến khuya để cho ra những mẻ đường phèn phục vụ nhu cầu của khách.
