Sau một tháng TP.HCM thí điểm thu phí vỉa hè: Đồng thuận cao

Không còn nơm nớp khi kinh doanh tại vỉa hè

Có mặt tuyến đường Lê Thánh Tôn, Quận 1 ở khu vực gần chợ Bến Thành vào một buổi sáng cuối tuần, chúng tôi thấy sự nhộn nhịp của một tuyến phố trung tâm khi du khách qua lại nườm nượp.

So với khoảng một tháng trước, có sự khác biệt là người dân và du khách có thể thoải mái di chuyển trên vỉa hè mà không phải lúc thì vỉa hè, khi thì lòng đường. Có được điều đó là do nhiều hộ kinh doanh tại tuyến đường này đã chủ động đăng kí thuê vỉa hè và tuân thủ các quy định khi kinh doanh. Theo thống kê, đường Lê Thánh Tôn là tuyến đường có số lượng người đăng ký sử dụng tạm thời một phần hè phố đông nhất với hơn 80 trường hợp.

Khi đăng kí và chấp hành nghiêm các quy định, các hộ dân đã góp phần tạo nên một tuyến phố vừa hài hòa trong kinh doanh buôn bán, vừa đảm bảo lối đi thông thoáng cho người đi bộ. Qua đó góp phần giúp cho công tác quản lý lòng đường hè phố của quận trung tâm đi vào nề nếp. 

"Việc này tốt thôi. Khi người ta có nhu cầu mua bán mưu sinh thì vỉa hè thu phí người ta có đóng phí thì ta buôn bán nó tiện lợi hơn, khỏi phải phiền, khỏi sợ trật tự đô thị tới phải chạy tới chạy lui, rồi tránh mâu thuẫn qua lại giữa hai bên nữa. Vỉa hè thu phí người ta trả tiền rồi thì người ta yên ổn làm ăn buôn bán và nhà nước cũng thu thuế được", ông Trần Thanh Long người dân Quận 1 chia sẻ.

Rảo quanh 10 tuyến đường còn lại đang triển khai thí điểm tại Quận 1 như Mạc Đỉnh Chi, Hải Triều, Hàm Nghi, Trần Hưng Đạo…, dễ dàng nhận thấy sự nề nếp, quy củ tương tự như tại tuyến đường Lê Thánh Tôn. Hộ kinh doanh khi đăng kí sử dụng tạm thời một phần hè phố đã gạt bỏ được tâm lý lo lắng, nơm nớp lo sợ khi bày bàn ghế hoặc để xe trên vỉa hè. Đăng kí thuê vỉa hè ở các tuyến đường đủ điều kiện, họ an tâm kinh doanh và chủ động bảo vệ cho phần được thuê của mình sạch sẽ, ngăn nắp.

Anh Nguyễn Quốc Nam, chủ quán ăn trên đường Mạc Đỉnh Chi cho biết, với phần diện tích thuê là 6m2, mỗi tháng quán sẽ đóng 600.000 đồng. Theo anh Nam, đây là mức phí vừa phải, hợp lý.

"Bây giờ được thoải mái hơn, được kinh doanh các thứ, mọi cái dễ dàng hơn, đơn giản và gọn gàng hơn. Chứ còn trước đây vỉa hè không thuộc trách nhiệm của ai đâm ra rằng là mình rất khó; nhưng đây mình thuê rồi, thuộc trách nhiệm của mình thì sẽ sắp xếp nó gọn gàng hơn, đầy đủ hơn chứ không như trước. Tôi là người kinh doanh, cảm thấy yên tâm và vui vẻ, thoải mái hơn. Rất xứng đáng nên bọn tôi rất ủng hộ, cũng muốn là một là duy trì, hai là nhân rộng để vỉa hè văn minh hơn", anh Nam cho hay.

Tiếp tục rút kinh nghiệm

Việc triển khai thí điểm 11/52 tuyến đường đủ điều kiện tổ chức làm điểm kinh doanh, mua, bán hàng hóa trên địa bàn Quận 1 chính thức bắt đầu từ ngày 9/5. Người dân trên các tuyến này thực hiện việc đăng ký sử dụng thông qua phần mềm “Tra cứu và đăng ký sử dụng tạm thời hè phố Quận 1". Chỉ chủ hộ hoặc người đang thuê nhà mới được xem xét cho sử dụng vỉa hè. Người có nhu cầu sẽ cung cấp các thông tin cá nhân, diện tích định thuê, thời gian thuê…và sẽ được cấp phép khi đủ điều kiện.

Ông Dương Thanh Bình, Phó Trưởng Phòng Quản lý đô thị Quận 1 cho biết, sau một tháng triển khai thí điểm, đã có hơn 200 hộ đăng kí, nhiều nhất là ở phường Bến Thành với gần 140 trường hợp. Tuyến đường có nhiều hộ đăng kí nhất là Lê Thánh Tôn với hơn 80 hộ, tiếp theo là Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Trần Hưng Đạo…Tổng số diện tích hè phố đăng kí sử dụng tạm thời là gần 1.600m2, tổng số thu phí dự kiến thu về gần 800 triệu đồng (hiện đã thu gần 400 triệu đồng).

Hiện Quận 1 và các phường vẫn đang tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân hiểu rõ chủ trương, thay đổi nhận thức để nâng cao sự đồng thuận. Quận sẽ tiếp tục triển khai thí điểm cũng như rút ra các bài học kinh nghiệm, phân tích các mặt được, chưa được để báo cáo TP cũng như tiếp tục định hướng, triển khai nhân rộng trên toàn bộ 52 tuyến đường trên địa bàn đủ điều kiện. 

"Cũng có nhiều người ủng hộ nhưng có một số trường hợp họ vẫn chưa nắm, không chủ động đăng ký, khi nào có nhắc nhở của phường thì họ mới tích cực. Việc này là quá trình lâu dài để thay đổi nhận thức cũng như thói quen của người dân. Trước giờ họ chưa nghĩ đến việc là sử dụng hè phố là phải đăng ký thông tin, rồi cấp những giấy tờ rồi phải quét mã thanh toán tiền. Tất cả những nội dung này là lần đầu, cho nên là cũng mới. Thứ hai nữa là thói quen trước giờ sử dụng vỉa hè không đóng tiền cho nên có một số phường cần phải thúc đẩy thêm nữa", ông Dương Thanh Bình nói.

Đánh giá những kết quả bước đầu là tích cực khi cho rằng, việc thu phí sử dụng tạm vỉa hè đã giải quyết hài hòa lợi ích của người dân buôn bán kinh doanh và giao thông, đi lại nhưng TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện kinh tế và quản lý TP.HCM cho rằng “không nên khuyến khích giải pháp này”.

Theo TS Trần Quang Thắng, trong bối cảnh phát triển đô thị hiện nay thì vùng lõi trung tâm của TP.HCM có thể áp dụng việc thu phí tạm thời vỉa hè để công tác quản lý vỉa hè đi vào nề nếp, quy củ, đảm bảo vỉa hè cho người đi bộ và bài toán “kinh tế vỉa hè”. Tuy nhiên, việc thí điểm hay chính thức thu phí sử dụng sau này cần phải tuân thủ theo các quy định, quy ước rõ ràng, đặc biệt là phải đảm bảo quyền lợi của người đi bộ.

Còn với các đô thị hình thành mới, các đô thị vệ tinh sau này cần phải làm tốt công tác quy hoạch, mở rộng đường sá, có nơi buôn bán hợp lý, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm…Về lâu dài, khu vực lõi trung tâm của TP cần có các giải pháp để hạn chế phương tiện ra vào như thu phí vào nội đô, xây dựng thêm nhiều bãi xe.

"Một vài con đường có đầy đủ những tiêu chí để bảo đảm vừa lưu thông và vừa có kế sinh nhai thì cái đó hoan hô trước mắt nhưng để nhân rộng khắp nơi thì không nên. Bởi vì đây là một cách sắp xếp tạm thời chứ không phải là một xu hướng để chúng ta phát triển. Chúng ta có thể áp dụng cái mô hình này tạm thời cũng có thể được nhưng cơ sở hạ tầng không đảm bảo thì sẽ ách tắc và rất là nhếch nhác. Muốn nhân rộng phải quy hoạch cơ sở hạ tầng cho nó rộng lớn", TS Trần Quang Thắng cho biết thêm.

Được biết, việc thu phí sử dụng tạm thời lòng đường vỉa hè được HĐND TP.HCM khóa X thông qua tại kỳ họp thứ 11 hồi tháng 9/2023. Theo đó, từ ngày 1/1/2024, TP áp dụng quy định mới về quản lý lòng đường, hè phố với mức thu từ 20.000 – 350.000 đồng/m2/tháng. Trong đó, vỉa hè thuộc diện cho thuê phải rộng từ 3m trở lên; phần diện tích kinh doanh, buôn bán sẽ bố trí ở phía nhà dân và chừa lại ít nhất 1,5m cho người đi bộ. Tuy nhiên, việc triển khai áp dụng vào thực tế gặp một số khó khăn nhất định và mới chỉ có Quận 1 triển khai thí điểm.

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cũng đã giao Sở Giao thông vận tải, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện khẩn trương rà soát, ban hành danh mục các tuyến đường đủ điều kiện sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố trên địa bàn; chủ động rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp về công tác quản lý và thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, vỉa hè trên địa bàn.