Đèo Pha Đin - Con đường ý chí tuổi 20
VOV.VN - Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đèo Pha Đin là tuyến giao thông huyết mạch vận chuyển vũ khí, lương thực của bộ đội ta.
65 năm qua đi, đèo Pha Đin năm nào giờ đã đi vào huyền thoại về con đường của ý chí, con đường của tuổi 20, trở thành một trong những danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở Sơn La - Tây Bắc.
Ông Nguyễn Văn Ký - cựu thanh niên xung phong, thường trú ở tổ 10 phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La năm nay đã 84 tuổi, nhưng ký ức hào hùng về những năm tháng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên trong tâm trí ông.
 |
| Mốc lịch sử Đèo Pha Đin, bên trên là con đường Pha Đin Cũ, đường bên dưới là đường đèo Pha Đin mới(quốc lộ 6 ngày nay). |
Bắt đầu nhập ngũ tháng 10/1953, đến đầu tháng 3/1954, khi bộ đội ta chuẩn bị mở màn đợt tổng tấn công chiến dịch Điện Biên Phủ, ông với vai trò là Tiểu đội trưởng, thuộc đội 34, Đại đội 294, được giao đảm trách nhiệm vụ san lấp hố bom trên tuyến đèo Pha Đin. Thời điểm ấy, đèo Pha Đin (đường quốc lộ 41, nay là quốc lộ 6), máy bay địch đánh phá ác liệt.
Ông Ký nhớ lại, đèo Pha Đin có một khúc cua tay áo dưới chân dốc từ phía Thuận Châu lên, người ta gọi là dốc Mèo, vì cua rất gấp, bom hay đánh, ông và tiểu đội thường xuyên phải san lấp hố bom tại vị trí này. Có tối, cả 12 người trong tiểu đội lấp đến gần sáng mà vẫn không xong.
Cựu thanh niên xung phong Phạm Văn Minh thường trú ở tổ 2, phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La năm nay 94 tuổi, cái tuổi “xưa nay hiếm” nhưng vẫn nhớ như in kỷ niệm trong những năm tháng hào hùng đó. Ông Minh kể, có lần, khoảng 9h-10h, trời nắng chói chang, thì có 10 chiếc xe đi từ Việt Bắc chở đại bác lên Điện Biên và phải đi ban ngày cho kịp chiến dịch. 10 chiếc xe tiến đến trước cổng đơn vị, vì trời sáng quá nên họ vào liên hệ với ông (lúc bấy giờ ông Minh là Đại đội phó phụ trách ở đỉnh đèo Pha Đin), nhờ đơn vị thanh niên xung phong 193 chặt cây phủ lên đoàn xe để ngụy trang.
“Tôi từ đơn vị đi ra, lúc đó khoảng 2h đến 3h, hai chiếc Hellcat từ trong Điện Biên bay ra, nó tập trung nó bắn đạn xuống chỗ đơn vị. May mắn, anh em ở đơn vị cũng rút ra được đi theo đường suối, ra khỏi vòng lửa thì an toàn”, ông Minh kể lại.
Sau khi trải qua những cuộc chiến tranh khốc liệt đó, bị ném bom, bị đánh phá, ngày nay đèo Pha Đin đã được cải tạo, nâng cấp thành con đường đẹp hơn, mặt đường rộng rãi hơn.
 |
| Ông Nguyễn Văn Ký kể cho con cháu nghe về chiếc ca kỷ vật thời Thanh niên xung phong. |
 |
| Điểm du lịch tại Pha Đin. |
Vốn được mệnh danh là một trong “tứ đại đèo” vùng Tây Bắc, hầu như trên cả cung đèo, sức sống hiển hiện chứ không hoang vắng như xưa. Nhiều năm nay, dọc con đèo Pha Đin, người dân các bản lân cận của xã Phỏng Lái, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La và người dân xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên cùng nhau họp chợ buôn bán các mặt hàng nông sản của địa phương, như rau củ, hoa quả, phong lan và vật nuôi…
Ông Lò Văn Chôn, 94 tuổi, ở bản Lái Lè, xã Phổng Lái, huyện Thuận Châu - người cũng từng tham gia kháng chiến trên đèo Pha Đin nói: “Phát triển con đường số 6 đèo Pha Đin thì đời sống nhân dân đi lại dễ dàng, mọi người dân phấn khởi, vui, cảm ơn Đảng Nhà nước. So với cuộc sống trước đây khổ sở, mức sống, gạo nước nói chung, đời sống, dụng cụ sản xuất Nhà nước phải cung cấp. Nay thì không thiếu gì, sung túc, đủ ăn”.
Đến Pha Đin hôm nay, mỗi người sẽ có những cảm nhận khác nhau về con đường huyền thoại, con đường của ý chí tuổi đôi mươi; song một cảm nhận chung dễ dàng nhận thấy, đó là sự hùng vĩ mà nên thơ của của nơi giao hòa trời đất, như chính tên gọi của nó “Pha Đin”, với các điểm du lịch hấp dẫn để du khách đến tham quan và trải nghiệm./.
Khai mạc tuần phim kỷ niệm 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ
Điện Biên: Tổ chức triển lãm “Điện Biên Phủ - Một thiên sử vàng”
