Chồng chéo đất rừng, nhiều hộ dân ở Bảo Yên (Lào Cai) thiếu đất sản xuất

Hơn 30 năm qua, trên khu đất rộng 2.500m2, gia đình ông Hoàng Văn Sanh, thôn Bản Ràng, xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai đã xây dựng nhà và trồng cây lâm nghiệp. Theo ông Sanh, mảnh đất này đã được UBND huyện Bảo Yên cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2008. Đến năm 2021, khi đi làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất thổ cư thì mới phát hiện ra diện tích này nằm trong phạm vi quản lý của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bảo Yên: "Năm 2008 gia đình tôi được cấp quyền sử dụng đất, không hiểu lí do gì lấy đất này của tổ chức. Gia đình tôi làm nhà làm cửa như thế này rồi. Hiện tại không có quyền lợi gì. Xin chuyển đổi không chuyển đổi được, nhưng cầm cố vay ngân hàng thì được".

Tương tự gia đình ông Sanh, mảnh đồi rộng 4 héc ta được ông Hoàng Văn Vượng ở thôn Bản Ràng khai phá và canh tác từ bao năm nay. Tuy nhiên, hơn 2 năm gần đây, ông không được trồng cây lâu năm vì nằm trong phạm vi tranh chấp với doanh nghiệp: "Lâm trường phạt không cho  làm mà  có sổ đỏ đàng hoàng, đất này không có tranh chấp. Cả bản này đều chứng nhận đất của tôi hết".

Chỉ tính riêng thôn Bản Ràng đã có gần 30 hộ với hơn 12 ha đất được xác định có chồng chéo với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bảo Yên. Nhiều hộ canh tác trên diện tích đất này bị lập biên bản, thậm chí là xử phạt. Cuộc sống chủ yếu dựa vào lâm nghiệp, nhưng nay không có đất sản xuất, nhiều hộ gặp khó khăn. Về vấn đề này, ông Lý Văn Nội, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai cho biết: "Muốn khai phá để canh tác trồng cây sản xuất phục vụ đời sống. Tuy nhiên chồng chéo chưa có văn bản quy định hướng dẫn nên khó khăn cho địa phương quản lý đất đai, khó khăn cho người dân sản xuất".

Theo ông Đặng Quang Trung, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bảo Yên: Năm 2011, UBND tỉnh Lào Cai có Quyết định 606 về việc cho doanh nghiệp thuê đất với diện tích trên 66 nghìn héc ta gồm: Đất rừng tự nhiên, đất rừng sản xuất, đất chưa sử dụng. Trong số này, có nhiều diện tích mà người dân được cấp bìa từ trước đó và đã canh tác ổn định: "Qua rà soát giữa công ty với chính quyền địa phương, Phòng Tài nguyên - Môi trường diện tích này người dân được cấp từ năm 2006, nhưng công ty bàn giao từ năm 2011. Một phần người dân canh tác ổn định, còn phần khác thì rừng tự nhiên".

Qua thống kê năm 2021, công ty TNHH Một thành viên lâm nghiệp Bảo Yên có 2.853 ha thuộc diện tích chồng chéo, tranh chấp với các hộ dân. Đầu tháng 6/2023, huyện Bảo Yên đã tiến hành đo đạc, xác định ranh giới, cắm mốc, lập bản đồ địa chính đối với diện tích đất có nguồn gốc từ nông trường, lâm trường quốc doanh theo đề án số 86 của UBND tỉnh Lào Cai. Theo ông Trần Trung Kiên- Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bảo Yên: Đây sẽ là căn cứ pháp lý quan trọng để giải quyết tình trạng chồng chéo, tranh chấp đất rừng: "Sau khi kết quả đo đạc lập bản đồ địa chính 1/5000, các hồ sơ xem xét đủ điều kiện. Dự kiến cấp 13 hồ sơ giấy chứng nhận cho Ban quản lý rừng phòng hộ, trên 2000 hồ sơ cho các hộ dân khi mà chứng minh được. Trên cơ sở xét duyêt cấp xã trở lên".

Trên thực tế,  việc đo đạc, xác minh ranh giới đất đai rất khó khăn, nhất là đối với những hộ dân không chứng minh được nguồn gốc sử dụng đất, mặc dù họ đã canh tác lâu năm. Việc tranh chấp đất ảnh hưởng rất nhiều đến tiến độ giải ngân một số nguồn vốn liên quan đến phát triển lâm nghiệp. Tỉnh Lào Cai đặt mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2025 sẽ hoàn thành xong việc đo đạc, xác định ranh giới đất theo đề án số 86 của UBND tỉnh./.