Trọng tài thương mại chống “bom” hàng, “bùng” hàng trong mua bán online

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (TMĐT&KTS - Bộ Công Thương) cho biết, sự phát triển của TMĐT, công nghệ hiện đại khiến thanh toán điện tử trở thành một hình thức quen thuộc của người tiêu dùng. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn những rào cản nhất định như rủi ro trong thanh toán điện tử. Thực tế, hầu như người mua hàng qua sàn TMĐT nào cũng đã từng có lần mua phải hàng giả hàng kém chất lượng. Bên cạnh đó, cũng có những trường hợp rủi ro khác, như mạng internet hoạt động không ổn định khiến giao dịch bị gián đoạn hoặc gặp sự cố đã trừ tiền nhưng lại thông báo lỗi khiến khách hàng thực hiện lần 2; nhầm lẫn số tiền chuyển khoản qua tài khoản ngân hàng; người mua đã thanh toán điện tử nhưng không nhận được hàng từ cửa hàng, DN kinh doanh…

Cũng phải kể đến nhiều người bán vẫn đang bán các sản phẩm kém chất lượng, sai quảng cáo trên mạng dẫn đến việc người tiêu dùng mất niềm tin vào mua hàng trực tuyến, từ đó dẫn đến việc tỷ lệ thanh toán tiền mặt cũng như nạn “bom” hàng, “bùng” hàng trong TMĐT còn rất cao. Chính điều này cũng ảnh hưởng đến những người bán hàng “chân chính” đang kinh doanh các sản phẩm chất lượng cao bởi họ cũng bị ảnh hưởng do sự mất niềm tin chung nơi người tiêu dùng.

Tại Điều 76 Nghị định 52/2013/NĐ-CP nêu rõ, tranh chấp giữa thương nhân, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ với khách hàng trong quá trình thực hiện hợp đồng phải được giải quyết trên cơ sở các điều khoản của hợp đồng công bố tại website vào thời điểm giao kết hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan. Việc giải quyết tranh chấp phải thông qua thương lượng giữa các bên, hòa giải, trọng tài hoặc tòa án theo các thủ tục, quy định hiện hành về giải quyết tranh chấp nên rất khó xử lý.

Nhằm tạo một môi trường lành mạnh cho cả người mua và người bán trên môi trường số, giảm thiểu tối đa các rủi ro và bảo vệ người dùng, Cục TMĐT&KTS đã, đang nghiên cứu triển khai các giải pháp, hạ tầng để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, giảm tỷ lệ COD cũng như tỷ lệ “bom” hàng, “bùng” hàng, đồng thời giảm thiểu tình trạng người bán kinh doanh các sản phẩm kém chất lượng, sai quảng cáo.

Trong đó, có giải pháp trọng tài thương mại (Escrow) giúp bảo vệ khoản tiền của người mua trả trước và chỉ thanh toán cho người bán sau khi sản phẩm đã được xác nhận đồng ý về chất lượng từ người mua. Điều này, không những góp phần giúp các giao dịch mua bán trên TMĐT được thuận lợi và dễ dàng hơn, mà còn giúp người mua thanh toán tiền trước thoát khỏi nỗi lo lắng về việc nhận phải hàng kém chất lượng và không được hoàn lại tiền.

Hiện nay các dự án đang được nghiên cứu triển khai để thực hiện hóa mục tiêu trên bao gồm: Hệ thống thanh toán thương mại điện tử quốc gia KeyPay; Hệ thống thanh toán đảm bảo trong TMĐT theo phương án Escrow, hướng đến mục đích bảo vệ cả người tiêu dùng và người bán hàng khi thanh toán không dùng tiền mặt trong các giao dịch TMĐT.