Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen trước giờ G, Ukraine kích hoạt kế hoạch B

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan ngày 15/7 bày tỏ hi vọng đề xuất mới nhất của Liên hợp quốc, cùng các nỗ lực chung của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ giúp gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.

“Chúng tôi đang chuẩn bị đón tiếp Tổng thống Vladimir Putin tại Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 8 và chúng tôi nhất trí rằng hành lang ngũ cốc ở Biển Đen nên được mở rộng. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cũng đã gửi thư cho Tổng thống Vladimir Putin. Tôi hy vọng rằng với lá thư này và nỗ lực chung của chúng tôi và Nga, hành lang ngũ cốc sẽ được mở rộng”.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres trước đó hôm 13/7 đã đề xuất một giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga, đồng thời đảm bảo các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine tiếp tục được vận chuyển qua Biển Đen. Theo đó, Nga sẽ gia hạn thoả thuận ngũ cốc ở Biển Đen thêm vài tháng để Liên minh châu Âu có thời gian khôi phục kết nối của Ngân hàng Nông nghiệp Nga với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Nga tới nay vẫn chưa có phản hồi chính thức trước các đề xuất. Song theo Tổng thống Vladimir Putin, nước này tự nguyện gia hạn thoả thuận rất nhiều lần. Tuy nhiên, các rào cản đối với hoạt động xuất khẩu của Nga vẫn còn đó, trong khi mục tiêu chính của thoả thuận là vận chuyển ngũ cốc đến các nước nghèo đã không được thực hiện.

“Tất cả chỉ là trò chơi một chiều. Các nước phương Tây sẽ không giữ lời hứa. Một trong những lựa chọn cho tương lai không phải là gia hạn thoả thuận trước và giữ lời hứa sau, mà là giữ lời hứa trước và sau đó chúng tôi sẽ tham gia thoả thuận. Điều này có nghĩa là chúng tôi có thể tạm dừng việc tham gia thoả thuận. Và nếu tất cả những lời hứa với chúng tôi được thực hiện, chúng tôi sẽ ngay lập tức tham gia thoả thuận này”, Tổng thống Putin nhấn mạnh.

Uỷ ban cứu trợ quốc tế đã cảnh báo những tác động lan toả thảm khốc đối với tình trạng mất an ninh lương thực nếu các bên không thể đi tới thoả thuận và giá lương thực có thể sẽ còn tăng cao hơn nữa so với mức hiện tại.

Tính đến nay, Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen đã tạo điều kiện cho Ukraine vận chuyển hơn 32 triệu tấn ngũ cốc qua Biển Đen. Trong bối cảnh vụ thu hoạch mới đang đến gần, Ukraine đã sẵn sàng Kế hoạch B để vận chuyển hàng xuất khẩu ra thị trường thế giới. Nước này đang thành lập một quỹ bảo lãnh trị giá 500 triệu USD hoạt động như một khoản bảo hiểm nhà nước để trang trải mọi thiệt hại hoặc chi phí phát sinh, đồng thời tìm kiếm các tuyến đường thay thế cho Biển Đen.

Tuy nhiên tất cả những giải pháp này đều không khả thi do hạn chế về hậu cần, điều kiện thời tiết và hơn hết là sự sẵn lòng của các quốc gia châu Âu.  Bộ trưởng Nông nghiệp Cộng hoà Séc Marek Vybomy hồi đầu tuần cho biết, không có chuyện ngũ cốc Ukraine vẫn ở lại châu Âu, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp thục thoả thuận ngũ cốc Biển Đen.