Israel “xới tung” Dải Gaza để tìm manh mối con tin

Các con tin ở Gaza đang được di chuyển khắp nơi. Lực lượng Hamas đưa một số người từ căn hộ này sang căn hộ khác để che giấu tung tích của họ, trong khi những người khác được cho là đang ở trong các đường hầm dưới lòng đất.

Trong khi đó, tại một “phòng phản ứng tổng hợp” được Israel thiết lập vào mùa thu năm ngoái, các nhà phân tích quân sự, tình báo của Mỹ và Israel chia sẻ hình ảnh từ máy bay không người lái (UAV) và vệ tinh, cùng các liên lạc chặn được và bất kỳ thông tin nào có thể đưa ra gợi ý về địa điểm của con tin.

Một cuộc chiến khác ở Gaza

Bên trong Dải Gaza không chỉ có một cuộc chiến. Thế giới đã chứng kiến ​​các cuộc không kích và tấn công trên bộ của Israel ở Gaza biến phần lớn dải dất này thành đống đổ nát và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo. Nhưng cuộc giải cứu 4 con tin hôm 8/6 cho thấy Israel và Hamas đang tham gia vào một cuộc chiến khác mà dư luận ít được nhìn thấy rõ.

Các chiến binh Hamas giữ con tin mà lực lượng này bắt giữ trong cuộc tấn công vào Israel ngày 7/10/2023 để làm con bài thương lượng. Còn Israel quyết tâm đưa các con tin về nước.

Trong hơn 8 tháng, lực lượng Hamas dường như chiếm thế thượng phong.

Các quan chức Israel và Mỹ cho hay, họ không biết chính xác các con tin đang bị giam giữ ở đâu và nhiệm vụ giải cứu những người này là bất khả thi.

Đối với cuộc giải cứu hôm 8/6, các quan chức Israel và Mỹ nói rằng sự phức tạp của hoạt động này và bạo lực đi kèm với nó đã cho thấy những thách thức trong việc tìm kiếm và giải cứu con tin: một nhân viên cứu hộ thiệt mạng; biệt kích Israel đã tiêu diệt nhiều chiến binh Hamas; nhiều dân thường đã thiệt mạng trong cuộc giao tranh.

Phía Hamas cho biết 3 con tin khác đã thiệt mạng do các cuộc không kích của Israel. Tuy nhiên, điều này bị người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel bác bỉ.

Không rõ sẽ còn bao nhiêu cơ hội nữa cho các cuộc đột kích giải cứu con tin, ít nhất là trên mặt đất. Cho đến nay, phía Israel mới chỉ giải cứu được những con tin ở trong các tòa nhà dân sự. Hamas có thể sẽ thay đổi chiến thuật, tìm cách đưa con tin vào đường hầm, nơi nằm ngoài tầm tiếp cận của lực lượng biệt kích Israel.

Các chiến dịch có thể giải cứu được con tin chỉ là cá biệt. Kể từ khi tiến hành chiến dịch trên bộ tại Gaza vào cuối tháng 10/2023, quân đội Israel chỉ giải cứu được 7 con tin còn sống trong 3 chiến dịch. Phải thông qua các biện pháp ngoại giao, phần lớn số con tin còn lại mới được đưa về nước. Washington đang gây áp lực buộc Israel và Hamas phải đồng ý về một thỏa thuận trao trả con tin như một phần của thỏa thuận ngừng bắn.

Avi Kalo, Trung tá Israel, từng lãnh đạo cơ quan tình báo quân sự chuyên xử lý vấn đề tù nhân chiến tranh và những người mất tích, cho biết: “Cần phải nhấn mạnh rằng việc giải cứu được 4 con tin [hôm 8/6] là một thành tựu chiến thuật nhưng nó không làm thay đổi khía cạnh chiến lược. Hamas vẫn còn hàng chục con tin. Phần lớn trong số họ, nếu không phải tất cả, sẽ không thể được giải cứu trong các chiến dịch mà chỉ có thể được đưa về nhà như một phần của thỏa thuận ngừng bắn”.

Hamas quyết không để mất đòn bẩy

Các quan chức Israel cho biết, 251 người đã bị bắt trong cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas. Một thỏa thuận giữa hai bên vào tháng 11/2023 đã dẫn đến việc 105 người trong số này được thả. Kể từ đó, 43 người trong số các con tin còn lại được chính thức tuyên bố là đã thiệt mạng. Giới chức Israel đánh giá có chưa đến 60 con tin vẫn còn sống.

Trong suốt lịch sử của mình, Israel đã có nhiều nỗ lực để đưa con tin về nước. Nguyên tắc được thiết lập từ lâu: sử dụng lực lượng quân sự là lựa chọn đầu tiên trong nỗ lực giải cứu người Israel. Nếu không thể giải cứu được, Israel sẽ thực hiện một thỏa thuận – có thể là thả hơn 1.000 tù nhân người Palestine để đổi lấy một lính Israel bị bắt.

Cả Anh và Mỹ đều đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi hoạt động di chuyển con của Hamas. Họ đang cố gắng tìm hiểu xem Hamas giữ con tin ở một nơi trong bao lâu trước khi chuyển họ sang nơi khác. Nếu có thể xây dựng được một mô hình, các quan chức quân sự và tình báo có thể xác định rõ hơn khoảng thời gian cần thiết để thực hiện hoạt động giải cứu.

Thông tin tình báo thu thập được thường là các mảnh rời rạc. Một manh mối về con tin cụ thể vẫn còn sống hoặc manh mối về nhóm nào đang giam giữ con tin có thể không giúp xác định chính xác địa điểm nhưng nó có thể đưa ra gợi ý về khu vực nào ở Gaza cần tăng cường thu thập thông tin.

Mặc dù không ai có thể chắc chắn thông tin đó tốt đến mức nào, nhưng khi Israel xác định được một địa điểm với mức độ tin cậy nhất định và tin rằng con tin có thể ở đó trong một thời gian nhất định thì kế hoạch cụ thể sẽ bắt đầu.

Trong những ngày đầu của cuộc chiến, một số quan chức tình báo tin rằng hầu hết con tin đang bị giam giữ trong đường hầm. Nhưng có vẻ như việc giữ con tin dưới lòng đất rất khó khăn đối với Hamas nên họ đã chuyển sang các căn nhà, tòa nhà dân sự.

Khi xung đột kéo dài, tình báo của Israel về con tin đã được cải thiện, nhờ sự trợ giúp của Anh và Mỹ, các tài liệu thu được cũng như việc thẩm vấn các chiến binh Hamas bị bắt.

Trong khi Israel đang nỗ lực tìm kiếm con tin, giới lãnh đạo Hamas vẫn tìm mọi cách để che giấu bởi họ nhận thức được rằng họ không thể để mất đòn bẩy tốt nhất trong các cuộc đàm phán ngừng bắn.

Cả Israel và Mỹ đều cho rằng, Hamas hiện nay di chuyển con tin nhiều hơn so với giai đoạn đầu. Tuy nhiên, trước cuộc tấn công tàn khốc của Israel vào Dải Gaza, các khu vực mà Hamas có thể che giấu con tin đã bị thu hẹp và cơ hội phát hiện ra những địa điểm như vậy ngày càng tăng.

Một điều đáng lo ngại khác là sức khỏe của các con tin. Những người này có thể tổn thương cả về tinh thần và thể chất trong thời gian dài bị giam giữ.

“Có những con tin đang ở trong tình trạng cực kỳ suy nhược cả về tinh thần và thể chất sau gần 9 tháng bị giam cầm và những người giải cứu thậm chí có thể không thể nhận ra họ”, Tướng Richard D. Clarke, lãnh đạo đã nghỉ hưu của Bộ chỉ huy Chiến dịch Đặc biệt của Mỹ, nhận định.