Đàm phán hạt nhân Iran: Cam go trước giờ G

Cuộc họp toàn thể giữa Iran và nhóm P5+1 về chương trình hạt nhân Iran diễn ra tại Lausanne, Thụy Sỹ dự kiến vào tối 29/3 đã được dời lại sang ngày 30/3 nhằm tạo cơ hội cho các bên có thêm thời gian để cân nhắc trước khi đi đến một thỏa thuận khung trước ngày 31/3. 

Quan chức phụ trách an ninh, đối ngoại EU Federica Mogherini (trái) và Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif (Ảnh AFP)

Dù thừa nhận rằng, cuộc đàm phán kéo dài mấy ngày qua vẫn còn nhiều thách thức song các bên đều lạc quan tin tưởng về một thỏa thuận hạt nhân trước hạn chót. 

Phát biểu với báo giới cuối ngày hôm qua, nhà đàm phán hàng đầu của Iran, ông Abbas Araghchi cho biết: các cuộc đàm phán đang trong giai đoạn cuối cùng nhưng cũng rất khó khăn.

Dù vậy, việc đạt được thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1 là “khả thi” và chỉ còn lại hai hoặc ba vấn đề cần giải quyết. Theo ông Araghchi, Iran hiện đang yêu cầu dỡ bỏ toàn bộ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về nước này cũng như các biện pháp trừng phạt được đưa ra dựa trên các nghị quyết đó. 

Ngoại trưởng các nước phương Tây cũng có cùng chung nhận định với nhà đàm phán hạt nhân Iran Araghchi. Ngoại trưởng Anh Philip Hammond trong một tuyên bố đã hối thúc Iran đưa ra quyết định trong một vài giờ tới. 

Ông Hammond cũng nhấn mạnh, bất cứ thỏa thuận hạt nhân nào đạt được với Iran cũng phải bảo đảm rằng việc chế tạo bom hạt nhân phải nằm ngoài tầm với của Iran. 

“Chúng tôi có mặt ở đây vì chúng tôi tin rằng, hoàn toàn có thể đạt được một thỏa thuận hạt nhân với Iran. Đây phải là một thỏa thuận tốt phục vụ cho lợi ích của tất cả mọi người song phải đảm bảo rằng việc chế tạo bom hạt nhân phải nằm ngoài tầm với của Iran. Không có sự thỏa hiệp liên quan đến điều kiện này. Iran cần phải sớm cân nhắc để đưa ra quyết định trong một vài giờ tới. Tôi rất hy vọng là các bên có thể thành công”, ông Hammond nói. 

Trong khi đó, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier dù đánh giá cao về những ngày đàm phán vừa qua song không loại trừ khả năng xảy ra “các cuộc khủng hoảng thêm nữa” liên quan tới các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran. 

“Tính đến nay, các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran và P5+1 đang diễn ra khá tốt. Sẽ vẫn có sự thay đổi vào phút chót bởi còn nhiều khác biệt giữa các bên chưa được giải quyết khi chúng tôi đang tiến dần tới thời hạn chót. Tôi không loại trừ khả năng này. Trong các cuộc đàm phán như thế này, sự biến là rất lớn. Chúng tôi cảm thấy, mình phải có trách nhiệm với bản thân và trách nhiệm với các bên liên quan do đó tôi không loại trừ nguy cơ xảy ra khủng hoảng trong đàm phán”, ông Steinmeier nói. 

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong khi đó đã kêu gọi tất cả các bên nắm bắt cơ hội để thể hiện linh hoạt các quyết định chính trị nhằm thúc đẩy đàm phán hạt nhân Iran đạt kết quả tốt. 

Cho đến nay, các cuộc đàm phán giữa Iran và Nhóm P5+1 về chương trình hạt nhân của Iran đã đi đến giai đoạn quan trọng. Trước thời hạn chót ngày 31/3, các bên phải đạt được hiểu biết lẫn nhau về mọi vấn đề. 

Dư luận quốc tế, đặc biệt là dư luận Mỹ và Iran, cũng sẽ khó lòng chấp nhận việc kéo dài vô thời hạn các vòng đàm phán vốn được tiến hành cấp tập từ 18 tháng qua. 

Điều này tạo ra sức ép rất lớn lên các nhà đàm phán khi kim đồng hồ nhích dần đến thời hạn chót. Nhiều khả năng vòng đàm phán hạt nhân tại Thụy Sỹ giữa Iran và Nhóm P5+1 ngày 30/3 sẽ diễn ra cam go và những nhượng bộ quan trọng có thể được đưa ra ở “phút thứ 89”. 

Hai bên sẽ cố tận dụng mọi cơ hội để đạt được thỏa thuận khung có nội dung bao quát nhằm tránh cho tiến trình đàm phán bị “giữa đường đứt gánh” và đẩy các nội dung hóc búa nhất sang các cuộc thương thảo sẽ được tiến hành trong 3 tháng tiếp theo./.