Khai mạc hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 13: Nhiều vấn đề “nóng” được thảo luận

Năm 2021 đánh dấu việc Biển Đông tiếp tục là vấn đề được quan tâm tại nhiều quốc gia, nhiều diễn đàn quốc tế, trong đó có Liên hợp quốc với quan điểm chung là nhấn mạnh tôn trọng vai trò của luật pháp quốc tế, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên Biển Đông theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982). Theo đó, các quốc gia ngày càng đề cao vai trò và giá trị trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động trên biển và đại dương phù hợp với lợi ích chung của cộng đồng quốc tế và các quốc gia có biển.

Vì vậy, hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 quy tụ được hơn 500 học giả và các nhà nghiên cứu, các nhà ngoại giao, trong đó có các chuyên gia hàng đầu của khu vực và thế giới để thảo luận về các vấn đề an ninh biển, luật biển, phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường biển.

Trong 2 ngày làm việc, các đại biểu sẽ tham gia 8 phiên thảo luận quan trọng với các nội dung: “Biển Đông trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi”; “Củng cố trật tự pháp lý ở Biển Đông 5 năm qua”; “Hãy công bằng với sự thật: Lịch sử và Biển Đông”.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh: Nhìn lại lịch sử vấn đề Biển Đông, chúng ta vừa thấy được nỗ lực và thành quả của các nước trong khu vực trong việc phân định biển, kiểm soát bất đồng, tăng cường hợp tác, duy trì hoà bình, ổn định trên biển, song cũng đã có một số xung đột, va chạm và không ít hành động đơn phương làm phức tạp tình hình.

Theo Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu, trong suốt quá trình này, chủ trương của Việt Nam về vấn đề Biển Đông luôn rõ ràng và nhất quán, luôn kiên trì bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của mình và cùng các bên giải quyết vấn đề Biển Đông bằng biện pháp hoà  bình,  phù  hợp  với  luật  pháp  quốc  tế,  nhất  là  UNCLOS  1982;  luôn  hoan nghênh nỗ lực của các nước trong và ngoài khu vực đóng góp cho hoà bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông.

Tuy nhiên, tình hình Biển Đông đang ở ngã rẽ quan trọng. Điều này đòi hỏi các bên liên quan phải hết sức tỉnh táo, thu hẹp khoảng cách nhận thức, gia tăng tính minh bạch trong môi trường chiến lược khu vực, giảm thiểu thông tin xấu, qua đó củng cố lòng tin chiến lược và hợp tác và tăng cường trao đổi, đối thoại giữa các nước, nhất là các nước yêu sách, để kiểm soát bất đồng.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu cho biết: “Các biện pháp xây dựng trật tự ở Biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS như các biện pháp cần có để khuyến khích các bên nghiêm túc thực hiện các cam kết trong khuôn khổ DOC, không làm phức tạp thêm tình hình, không tiến hành các hoạt động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng trên Biển Đông, tôn trọng Công ước Luật biển 1982 của Liên Hợp Quốc, tôn trọng quyền lợi hợp pháp trên cơ sở luật quốc tế, đặc biệt là UNCLOS, của các bên liên quan ở Biển Đông là tiền đề cần thiết để xây dựng trật tự dựa trên luật pháp quốc tế. Chúng ta cần tháo gỡ khó khăn gì để các bên sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và được cộng đồng quốc tế ủng hộ rộng rãi”.

Tại hội thảo, các đại biểu nhấn mạnh việc cần xây dựng cấu trúc an ninh đa phương ở khu vực, xử lý hiệu quả thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống với vai trò trung tâm của ASEAN. Ông Marty Natalegawa, Nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Indonesia nhận định: “ASEAN đã dành nhiều thời gian thể hiện vai trò giải quyết các vấn đề trên Biển Đông. Trong nhiều năm liên tục, ASEAN đã rất nỗ lực xây dựng mọi các quy trình, đưa ra những quy chuẩn, quy định để đảm bảo hòa bình và an ninh trên Bỉển Đông.

Các bạn hẳn đã rất quen thuộc với các cuộc đối thoại giữa ASEAN và các nước đối tác, các Diễn đàn khu vực ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh ASEAN - Đông Á, Diễn đàn hàng hải ASEAN... Như vậy, ASEAN đã có năng lực sẵn có. Nhưng một trong những thách thức chúng ta gặp phải đó là làm sao ASEAN có thể tận dụng tối đa hiệu quả của các thể chế, cơ chế sẵn có để thúc đẩy đối thoại trong tình hình hiện nay”.

Cũng tại phiên khai mạc, các đại biểu cho rằng, cách tiếp cận đa phương là hết sức cần thiết không chỉ đối với việc xử lý các vấn đề an ninh khu vực trong đó có vấn đề Biển Đông. Với vấn đề Biển Đông, đây còn là cách tiếp cận đảm bảo được quyền lợi của tất cả các quốc gia có quyền và lợi ích liên quan nhằm hướng tới mô hình quản lý Biển Đông hòa bình, xanh và bền vững. Cùng với đó, tìm kiếm các biện pháp nhằm thúc đẩy hợp tác biển trên nhiều lĩnh vực, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ kỹ thuật vào quản lý biển, đặc biệt là kinh tế biển xanh nhằm phục hồi kinh tế và chuỗi cung ứng trên biển.

Ngay sau phiên khai mạc, các đại biểu đã bước vào phiên thảo luận đầu tiên “Biển Đông trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi”./.