Châu Mỹ lên án việc chặn máy bay của Tổng thống Bolivia

Hôm qua (3/7), nhiều nước và tổ chức tại khu vực Nam Mỹ đã lên án việc một số nước tại châu Âu chặn phi cơ chở Tổng thống Bolivia Evo Morales, do nghi ngờ máy bay chở cựu nhân viên Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Edward Snowden.  

Trong một tuyên bố ngày hôm qua (3/7),  Phó Tổng thống Bolivia Alvaro Garcia Linera nói rằng, nước này sẽ đưa khiến kiện lên Liên Hợp Quốc sau khi máy bay của Tổng thống Morales bị chặn. Theo ông Linera, việc các nước không cho chuyên cơ của Tổng thống Morales quá cảnh là vi phạm luật pháp quốc tế và là hành động gây hấn chống lại Bolivia, gây phương hại nghiêm trọng tới quan hệ ngoại giao.

Tổng thống Bolivia Evo Morales vẫy tay chào trước khi lên máy bay rời khỏi Áo ngày 3/7 - Ảnh: AFP

Ông Linera nói: “Chúng tôi sẽ có những khiếu nại mang tính quốc tế. Vài giờ trước chúng tôi đã gửi khiếu nại lên Liên Hợp Quốc. Trong những giờ tới, chúng tôi sẽ gửi khiếu nại này lên Cao ủy nhân quyền của Liên Hợp Quốc để tố cáo những người phải chịu trách nhiệm với hành vi vi phạm quyền quốc tế. Những hành vi này gây nguy hiểm cho tổng thống Morales sau khi chặn máy bay của ông bay qua không phận của họ, điều này thậm chí còn không xảy ra ở thời chiến”.

Ông Linera cũng cho biết, đã thông báo cho Ngoại trưởng nước này ông David Choquehuanca triệu tập các đại sứ của Pháp, Italy và lãnh sự của Bồ Đào Nha để giải thích vụ việc đã xảy ra.

Trong khi đó, các nước như Venezuela, Argentina, Ecuado cũng lên tiếng phản đối điều mà Tổng thống Moralescoi coi là “vụ bắt cóc” ông.  Ngoại trưởng Venezuela, Elias Jaua nói: “Chúng tôi kêu gọi các nước châu Mỹ La tinh và vùng Caribe, các quốc gia thuộc Liên minh các nước Nam Mỹ, các cộng đồng người Mỹ gốc La tinh và Caribe lên tiếng chống lại sự phẫn nộ này và chống lại việc xâm phạm đời tư của Tổng thống Morales”.

Bộ ngoại giao Cuba cũng ra thông cáo coi việc cấm ông Morales quá cảnh là “không thể chấp nhận được”.

Vụ “gây hấn” chống Tổng thống Morales đã bị một số tổ chức khác tại châu Mỹ phản đối.

Tổng thư ký Liên minh các nước Nam Mỹ (Unasur), ông Alí Rodríguez Araque cảnh báo, việc Tổng thống Bolivia, Morales bị một số nước châu Âu rút phép quá cảnh ảnh hưởng tới quan hệ giữa Mỹ La tinh và châu Âu. Ông thông báo Liên minh các nước Nam Mỹ sẽ tiến hành một cuộc họp thượng đỉnh bất thường theo đề nghị của chính phủ Ecuado để xem xét điều mà ông coi là sự vi phạm chủ quyền đối với Bolivia và đe dọa tính mạng đối với Tổng thống Morales.

Theo ông Araque, các quốc gia châu Âu không cho phép máy bay của ông Morales hạ cánh cần phải xin lỗi, tuy rằng việc xin lỗi này không xóa đi tính nghiêm trọng của vụ việc.

Thông qua một thông cáo, Tổng thư ký Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS), José Miguel Insulza cho rằng, các nước châu Âu liên quan phải giải thích hành động đe dọa tính mạng của nguyên thủ của một nước thành viên Tổ chức các nước châu Mỹ.

 Liên minh Bolívar cho các dân tộc châu Mỹ (Alba) cũng ra thông cáo lên án hành động phân biệt đối xử và sự đe dọa đối với quyền miễn trừ ngoại giao của một người đứng đầu nhà nước.

Ngày 2/7, Pháp, Italy và Bồ Đào Nha từ chối máy bay chở ông Morales, sau khi đã cất cánh, bay qua không phận và sử dụng sân bay của những nước này viện cớ trên máy bay có cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden đang bị Mỹ truy tìm vì tiết lộ thông tin mật. Tây Ban Nha cho phép máy bay quá cảnh nhưng đặt điều kiện được khám xét để tìm ông Snowden. Do không chấp nhận đặt điều kiện, máy bay đã hạ cánh khẩn cấp tại Áo.

Sau 14 tiếng chờ đợi, nhà lãnh đạo cánh tả Bolivia đã rời Áo trở về nước sau khi dự hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai Diễn đàn các nước xuất khẩu khí đốt tại Nga. Bolivia là một trong 21 nước được cho là Snowden đã nộp đơn xin tỵ nạn chính trị./.