Chiều 28/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng.

Cơ quan chức năng nếu muộn trả hoàn thuế cũng phải chịu phạt

Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) đã nêu một thực trạng bất cập liên quan đến việc hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT). Theo ông, hiện nay vẫn còn tình trạng một số cơ quan nhà nước, cũng như chính quyền địa phương, sử dụng vốn ngân sách nhưng lại nợ khoản thuế VAT của doanh nghiệp. Điều đáng nói là nhiều doanh nghiệp đã chờ đợi trong nhiều năm nhưng vẫn không thể thu hồi được khoản tiền thuế này, trong khi lại bị xem là nợ thuế tại chính cơ quan quản lý thuế địa phương nơi mình đăng ký hoạt động.

“Các cơ quan thuế ở tỉnh này lại có khoản nợ thuế liên quan đến dự án do tỉnh khác triển khai, doanh nghiệp thì bị kẹt ở giữa”, đại biểu Huân phản ánh. Ông cho biết, sự việc càng trở nên phức tạp khi có các thay đổi hành chính như sáp nhập tỉnh, thành khiến nhiều cơ quan cũ không còn tồn tại. Điều đó đặt doanh nghiệp vào thế khó vì không biết phải đòi lại khoản thuế từ đơn vị nào.

Theo đại biểu, nguyên nhân sâu xa không xuất phát từ sự tắc trách hay cố tình của các cơ quan, mà đến từ cách thức xây dựng danh mục dự án và phân bổ vốn đầu tư công. Trong quá trình xây dựng và bố trí vốn cho các dự án, một số cơ quan có thể đã không tính tới khoản VAT trong cấu phần kinh phí, khiến các ban quản lý dự án thiếu cơ sở pháp lý để thanh toán phần thuế này cho doanh nghiệp. Hệ quả là các khoản nợ thuế bị kéo dài qua nhiều năm, làm gia tăng áp lực tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là những đơn vị vừa và nhỏ.

Trước thực trạng trên, đại biểu Huân đề nghị, trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét chính sách giảm thuế VAT để tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp, cơ quan chủ trì soạn thảo cần đồng thời nghiên cứu giải pháp đưa vào nghị quyết nội dung xử lý dứt điểm tình trạng doanh nghiệp phải tự mình “đi đòi nợ thuế” tại các địa phương. Việc này nếu không được giải quyết rốt ráo sẽ làm giảm hiệu quả của chính sách hỗ trợ, khiến doanh nghiệp không chỉ khó khăn về dòng tiền mà còn mất niềm tin vào tính minh bạch, đồng bộ của hệ thống chính sách.

Góp ý về thời gian giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) và trách nhiệm của cơ quan thu/hoàn thuế giá trị gia tăng, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) cho biết: "Theo tổng hợp ý kiến, hiện có ba ý kiến khác nhau về thời gian giảm thuế VAT là: giảm đến hết năm 2025, tức 6 tháng còn lại; giảm đến 31/12/2026 (tức 1,5 năm); giảm 2 năm. Tôi đồng tình giảm hết đến 31/12/2026. Lý do là nếu giảm thuế VAT đến 31/12/2026, doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa, sẽ có định hướng chiến lược và quyết sách trên cơ sở thuế này, như vậy có tác dụng tốt hơn".

Đại biểu Thân cũng đề nghị Quốc hội bổ sung vào nghị quyết về trách nhiệm của cơ quan thu thuế VAT và cơ quan hoàn thuế giá trị gia tăng: "Hiện nay, vấn đề này đang rất bức xúc trong trong doanh nghiệp. Bởi vì lúc thu thì rất dễ, nhưng lúc hoàn thuế thì rất khó".

Đại biểu Thân cho rằng, cần phải sòng phẳng về trách nhiệm trong pháp luật. Khi doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT thì bị phạt. Vậy cơ quan chức năng Nhà nước, nếu muộn trả hoàn thuế thì cũng phải chịu trách nhiệm tương tự.

Cần gắn với mục tiêu thúc đẩy phát triển bền vững

Ở một góc nhìn khác, đại biểu Trần Thị Khánh Thu (Thái Bình) cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều áp lực nội tại lẫn bên ngoài, việc ban hành và thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp là hết sức cần thiết và cấp bách.

Theo đại biểu Thu, những biến động khó lường trên thị trường quốc tế, cùng với sự thay đổi của các nguyên tắc thương mại toàn cầu, đã tác động tiêu cực đến khả năng đạt được các mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam. Trong bối cảnh đó, chính sách giảm 2% thuế GTGT được coi là một công cụ tài khóa có hiệu ứng nhanh, giúp tăng tiêu dùng nội địa và qua đó hỗ trợ doanh nghiệp duy trì hoạt động, tạo việc làm và ổn định sản xuất.

“Chính sách giảm thuế VAT không chỉ là hỗ trợ tạm thời, mà còn là một bước đi chiến lược để tạo sức bật cho nền kinh tế trong giai đoạn phục hồi”, đại biểu Thu nhấn mạnh.

Cũng theo phân tích từ Bộ Tài chính được đại biểu Thu dẫn lại, nếu chính sách giảm thuế VAT được thông qua, ngân sách nhà nước sẽ giảm thu khoảng 121.740 tỷ đồng. Trong đó, riêng 6 tháng cuối năm 2025, số giảm là 39.540 tỷ đồng (đã được dự kiến trong kế hoạch thu ngân sách), còn năm 2026, mức giảm thu sẽ lên tới 82.200 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đại biểu cũng dẫn chứng kinh nghiệm từ năm 2022 để cho thấy tính khả thi và hiệu quả dài hạn của chính sách này. Cụ thể, trong năm 2022, dù ngân sách nhà nước giảm thu 51.400 tỷ đồng do chính sách giảm thuế GTGT, nhưng tổng thu ngân sách vẫn vượt dự toán, thậm chí tăng cao hơn so với năm trước. “Điều này cho thấy, nếu chính sách được thiết kế đúng, hỗ trợ đúng trọng tâm, thì giảm thu trước mắt hoàn toàn có thể dẫn tới tăng thu trong dài hạn nhờ tăng trưởng kinh tế,” đại biểu phân tích.

Đề xuất giảm thuế VAT đến hết năm 2026: Tác động lan tỏa mạnh mẽ đến nền kinh tế

VOV.VN - Theo chuyên gia kinh tế, việc giảm thuế VAT 2% có tác dụng tích cực cho cả cung-cầu của thị trường. Trong đó, một mặt giúp giảm giá thành hàng hóa, tạo cho người dân kích thích khả năng tiêu dùng, từ đó, tăng tổng cầu xã hội và tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thêm động lực đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh.