Chống thuốc lá lậu: Cần giải pháp đồng bộ và hiệu quả

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) vừa tổ chức hội thảo “Phòng chống thuốc lá lậu: Thực trạng và giải pháp” tại TP.HCM cập nhật những thông tin mới nhất về tình hình chống buôn lậu thuốc lá và đề xuất các giải pháp để ngăn chặn hiệu quả vấn nạn này.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Hồ Lê Nghĩa, Chủ tịch VTA, cho biết trong các năm qua, công tác chống buôn lậu thuốc lá đã đạt nhiều kết quả tích cực nhờ sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Chính phủ. Ban chỉ đạo 389 cùng các lực lượng chức năng đã triển khai hiệu quả các cuộc điều tra biên giới thường xuyên và giám sát thị trường trên toàn quốc, phát hiện thành công nhiều vụ buôn bán thuốc lá bất hợp pháp.

Đặc biệt, trong hai năm gần đây khi việc lưu thông hàng hóa trong nước và giao thương qua biên giới được kiểm soát chặt chẽ hơn do tình hình Covid-19, công tác chống thuốc lá lậu đã có những tiến triển đáng kể, cụ thể số lượng thuốc lá lậu bị bắt giữ trong năm 2020 tăng gần gấp đôi so với 2019, thị phần thuốc lá lậu trong năm 2020 theo đó cũng giảm gần 2%.

“Dù vậy, vẫn còn rất nhiều thử thách đặt ra cho Chính phủ và các lực lượng chức năng trong công tác chống thuốc lá lậu”, ông Hồ Lê Nghĩa nói.

Buôn bán thuốc lá lậu thường tập trung ở hai nhãn hiệu phổ biến nhất là Jet và Hero, chiếm hơn 80% thị phần thuốc lá lậu, và tập trung nhiều ở các tỉnh phía Nam giáp biên giới Campuchia, chiếm hơn 84% tổng lượng nhập bất hợp pháp qua các ngả khác trên toàn quốc.

Theo Gs.Ts Hoàng Văn Cường, Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội, có rất nhiều các biện pháp ngăn chặn buôn lậu thuốc lá toàn diện từ việc kiểm soát cửa khẩu đến kiểm soát trong nước. Mặc dù các lực lượng thực thi đã cố gắng nỗ lực triển khai tuy nhiên tình trạng buôn lậu thuốc lá vẫn không suy giảm mà có xu hướng gia tăng để lại nhiều hệ lụy.

Trong bối cảnh công tác chống buôn lậu của chúng ta chưa thực sự hiểu quả, GS. TS. Hoàng Văn Cường cho rằng, chính sách thuế cũng là 1 phương pháp để cân đối, giảm động lực của những người buôn lậu đồng thời khuyến khích những người sản xuất trong nước kiểm soát chất lượng.

Bên cạnh đó, cần phải tăng cường tuyên truyền vận động người tiêu dùng sử dụng có lựa chọn dù không thể bỏ ngay thói quen nghiện thuốc nhưng sẽ thay đổi dần hành vi, chuyển từ sử dụng sản phẩm độc hại nhiều gây thiệt hại mạnh sang sản phẩm ít gây hại hơn rồi bỏ hẳn.

Ông Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ nhiệm Ủy Tư pháp của Quốc hội cũng khẳng định, tăng thuế đối với thuốc lá phải đi đôi với xử lý tốt chống lậu. Nếu chỉ tăng thuế thôi không giải quyết được vấn đề, bỏ quên việc chống buôn lậu thì sẽ ảnh hưởng nặng nề.