Chuyên gia lý giải tại sao con người thích thuyết âm mưu
VOV.VN - Khác với quan điểm cho rằng con người tin vào thuyết âm mưu là do thiếu hiểu biết, một nghiên cứu mới đây chỉ ra nhiều lý do phức tạp hơn thế.
Tiến sỹ Matthew Facciani là nhà khoa học về thần kinh và tâm lý tại Đại học Notre Dame, thành phố South Bend, bang Indiana, Mỹ. Ông vừa phân tích, tổng hợp 279 nghiên cứu về chủ đề: "Tại sao con người thích thuyết âm mưu?".
Thuyết âm mưu là các giả thuyết giải thích rằng một sự kiện hoặc vấn đề xảy ra là do bị các thế lực xấu xa thao túng. Những thuyết âm mưu nổi tiếng được lan truyền rộng rãi gồm: Tổng thống Mỹ Kennedy bị ám sát là do bàn tay mafia đứng đằng sau; phi thuyền Apollo không hề đổ bộ lên Mặt trăng; căn bệnh AIDS do con người tạo ra...
Thuyết âm mưu thu hút lượng lớn người quan tâm, tò mò tìm hiểu. Tại sao lại vậy? Dựa vào việc phân tích, tổng hợp các nghiên cứu, TS Matthew Facciani nêu ra các lý do sau.
Mong muốn hiểu biết hơn
Mỗi con người đều có nhu cầu hiểu biết nhiều hơn. Trước các sự kiện phức tạp, nhiều người chọn tin vào thuyết âm mưu để có cảm giác như bản thân vừa khám phá ra một sự thật bị che giấu.
Việc tin vào thuyết âm mang lại cho con người cảm giác mình sáng suốt, ngay cả khi niềm tin đó là sai. Trong các nghiên cứu, những người tham gia cho biết rằng họ cảm thấy không tin tưởng vào các nguồn thông tin chính thức, mà tin vào các lời giải thích dựa trên thuyết âm mưu hơn.
Cảm giác thiếu an toàn
Khi con người lo lắng với cách kiến giải chính thức của sự việc, họ sẽ có xu hướng tin hơn vào thuyết âm mưu. Như vậy, họ sẽ cảm thấy bản thân tường tận hơn về vấn đề, sự việc và hiểu rõ cách vận hành của thế giới.
Niềm tin vào thuyết âm mưu cung cấp một loại phòng thủ tâm lý. Con người có ai đó để đổ lỗi hoặc lý giải cho những điều tồi tệ đã, đang và sẽ xảy ra. Các nghiên cứu cho thấy những người có nhu cầu mạnh mẽ hơn về cảm giác an toàn hoặc kiểm soát trong tâm trí thường dễ tin vào thuyết âm mưu hơn.
Muốn cảm thấy tốt hơn số đông
Điều thứ ba lý giải vì sao con người thích thuyết âm mưu chính là động cơ muốn bản thân tốt hơn phần còn lại của xã hội. Nhiều khi, một người tin vào thuyết âm mưu để cảm thấy bản thân đặc biệt, vượt trội hoặc trở thành một phần của nhóm người đặc biệt.
Niềm tin này có thể nuôi dưỡng ý thức về bản sắc: "Tôi biết sự thật, còn những người khác thì không". Đặc biệt, những người cảm thấy bị xã hội ruồng bỏ hoặc không tin tưởng người khác sẽ dễ tin theo thuyết âm mưu hơn.
Chuyên gia cũng chỉ ra, các hội nhóm người tin vào thuyết âm mưu thường có tính đồng thuận cao. Từ đó, họ có niềm tin tích cực vào cộng đồng của mình để chống lại các mối đe dọa bên ngoài.
Tuy nhiên, việc quá tin vào thuyết âm mưu cũng mang lại nhiều hệ quá xấu như thông tin sai lệch, ngờ vực gia tăng và khép kín với xã hội.
TikTok thao túng tâm lý người dùng bằng thủ thuật gì?
VOV.VN - Thuật toán AI của TikTok phân tích dữ liệu người dùng, đoán được người dùng muốn xem gì và gợi ý nội dung, khiến người xem thấy thỏa mãn, dần dần “bị nghiện”.
