Vì sao nhiều tài xế coi thường pháp luật, uống rượu bia vẫn lái xe gây tai nạn?

Vụ tai nạn  tối 12/8 tại cây xăng trên đường Láng (Hà Nội) khiến nhiều người bàng hoàng và phẫn nộ. Lái xe Ngô Công Hán (sinh năm 1987 ở xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội) sau khi uống rượu bia đã mất lái và lao thẳng vào cây xăng trên đường Láng. Lúc này phía bên trong cây xăng có 4 người đi xe máy đang đổ xăng, vụ va chạm làm 8 người bị thương. Trước khi gây tai nạn, tài xế này đã ngồi uống bia ở quán bia 540 đường Láng, sau đó tự lái xe về.

Thời điểm xảy ra vụ tai nạn là ban đêm, lúc này lượng người vào cây xăng không nhiều, nếu không may xảy ra vào ban ngày hay vào cao điểm thì hậu quả chắc chắn còn nặng nề gấp nhiều.

Vụ việc này làm mọi người không khỏi rùng mình khi nhớ lại vụ tai nạn cách đó không lâu ở Bắc Giang. Vào đêm 2/6, lái xe Nguyễn Đức Thịnh (trú phường Ngô Quyền, thành phố Bắc Giang) đã quá chén với bạn bè trong buổi tiệc chia tay rồi lái xe Audi trên đường Hoàng Văn Thụ hướng đi Ngô Văn Cảnh, khi tới khu vực ngã tư Hùng Vương - Hoàng Văn Thụ đã tông vào xe máy do ông Nguyễn Mạnh Hưng (sinh năm 1974, ở phường Thọ Xương, thành phố Bắc Giang) cầm lái chở theo vợ và con gái. Vụ tai nạn khiến 3 người trên xe máy tử vong tại chỗ. Cơ quan chức năng kiểm tra lái xe Nguyễn Đức Thịnh có nồng độ cồn trong cơ thể rất cao với 0,604 mg/l khí thở.

Đến tận bây giờ, chắc nhiều người còn rùng mình khi nhớ lại hai vụ tai nạn xảy ra cũng vào đêm khuya khi tài xế Đỗ Xuân Tuyên (49 tuổi) sau khi uống nhiều cốc bia đã lái xe ôtô 7 chỗ tông ngã chị Lê Thu Hà (công nhân Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội) đang làm việc trên đường Láng khiến chị Hà tử vong và nhiều người bị thương hay vụ lái xe tông 2 phụ nữ trong đường hầm Kim Liên…

Đây chỉ số ít trong rất nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trong thời gian gần đây mà nguyên nhân từ việc lái xe uống rượu bia, không làm chủ được tốc độ gây ra.

Chúng ta đã có rất nhiều các quy định, thậm chí Luật Phòng, chống tác tại của rượu, bia chính thức có hiệu lực từ 1/1/2020, quy định cấm triệt để việc điều khiển phương tiện giao thông khi trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Theo đó, bất kể người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ (ô tô, máy kéo, xe máy, xe máy điện, xe mô tô) và phương tiện giao thông thô sơ đường bộ (xe đạp, xích lô, xe lăn, xe súc vật kéo...) đều không được phép uống rượu bia khi lưu thông trên đường. 

Theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, 6 tháng đầu năm 2022, toàn quốc xảy ra 5.703 vụ tai nạn giao thông, làm chết 3.314 người. Khoảng 40% số vụ TNGT và 11% số người chết có liên quan rượu bia, con số này đang có xu hướng gia tăng. Ủy ban ATGT Quốc gia cũng cảnh báo về việc xảy ra một số vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng do lái xe vi phạm nồng độ cồn gây ra. Còn theo một khảo sát của Tổ chức Y tế Thế giới, đối với các nạn nhân nhập viện vì TNGT, có tới hơn 36% số người lái xe máy và gần 67% người lái ôtô có nồng độ cồn trong máu vượt ngưỡng cho phép.

Tài xế uống rượu bia khi gây tai nạn thường để lại hậu quả nặng nề. Trong thời gian qua có hàng ngàn, hàng vạn người là nạn nhân của những tài xế “xe điên”. Hậu quả của những vụ tai nạn này không chỉ gây đau đớn, xót xa cho gia đình nạn nhân và xã hội ở thời điểm đó mà còn rất lâu dài. Nhiều gia đình không chỉ mất người thân, con mất cha mẹ, bố mẹ mất con…mà còn mất đi trụ cột kinh tế, cuộc đời nhiều đứa trẻ trở nên dang dở chỉ sau những vụ tai nạn như vậy.

Những tài xế uống rượu bia lái xe gây tai nạn đều khiến dư luận bức xúc, phẫn nộ vì không có lý gì người tham gia có thể làm chủ được cuộc sống của mình, nhưng lại không thể làm chủ được tính mạng trước tài xế “xe điên” như thế.

Khi Luật Phòng, chống tác tại của rượu, bia chính thức có hiệu lực, mọi người đã rất hy vọng có thêm chế tài để xử phạt nghiêm khắc những người có nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện giao thông, góp phần hạn chế những vụ tai nạn đau lòng. Tuy nhiên, trong thời gian qua, nhiều vụ tai nạn do tài xế uống rượu bia lại có vẻ không giảm về số lượng, đặc biệt là mức độ nghiêm trọng.

Vậy, nguyên nhân do đâu? Phải nghiêm túc nhìn nhận, chúng ta đã có đầy đủ hệ thống pháp luật để răn đe và xử phạt những người vi phạm, nhưng việc thực hiện ở nhiều nơi chưa nghiêm, chưa thường xuyên nên dẫn đến một bộ phận người tham gia giao thông nhờn luật. Ngay tại Thủ đô, hiện tượng người vượt đèn đỏ, phóng nhanh vượt ẩu không hiếm, thậm chí diễn ra ngay cả trước mặt CSGT.

Việc đảm bảo anh ninh trật tự, an toàn giao thông nhiều khi còn hình thức, điển hình là thỉnh thoảng có thời điểm lực lượng cảnh sát giao thông rầm rộ ra quân xử lý vi phạm. Vào những thời điểm đó, trật tự giao thông có sự thay đổi, người tham giao thông tuân thủ quy định nhưng sau khi CSGT hết chiến dịch “ra quân” thì đâu lại vào đó.

Qua đó cũng thấy rằng, ý thức của nhiều người tham gia còn khá kém, một phần do thiếu hiểu biết, thông tin về luật pháp. Phần khác là do nhiều người tham gia giao thông “nhờn” luật từ việc kiểm tra, xử lý không thường xuyên của các lực lượng chức năng cũng như khi vi phạm, họ vẫn có thể “gọi điện cho người” thân hay dùng “tiền” để xin xỏ được bỏ qua.

Đây cũng lý giải cho việc vì sao nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng do tài xế uống rượu bia lại thường xảy ra vào đêm khuya. Có lẽ đó là thời điểm ít hoặc hiếm khi có bóng CSGT ở đường nên với việc thiếu ý thức khi đã uống rượu bia vẫn lái xe, cũng là thái độ “nhờn” luật, coi thường pháp luật nên họ ngang nhiên phóng nhanh, vượt ẩu rồi gây tai nạn.

Đã đến lúc, chúng ta không thể kêu gọi sự tự giác của những người tham gia giao thông mà cần phải có những chế tài xử lý mạnh, đủ sức răn đe thì mới mong hạn chế được việc chứng kiến những cảnh đau lòng do tài xế say rượu bia như trong thời gian vừa qua.

Trước hết là từ việc nâng cao ý thức người dân không chỉ bằng tuyên truyền mà phải sử dụng công cụ luật pháp một cách nghiêm khắc. Những người gây tai nạn phải xử phạt nghiêm tùy mức độ theo khung hình phạt của pháp luật, tránh tình trạng hai bên tự thỏa thuận hay có hiện tượng làm sai lệch hồ sơ. Còn đối với với những người uống rượu bia tham gia giao thông, nhà hàng bán rượu bia vi phạm tùy mức độ xử lý theo quy định, thậm chí có thể đến mức độ đuổi việc, tước bằng lái vĩnh viễn, đóng cửa hàng… Theo đó, cũng cần xem lại các quy định, nếu chưa đủ sức răn đe, xử lý thì có thể thay đổi, bổ sung vì quy định cũng là do con người tạo ra và để phục vụ con người.

Đối với lực lượng CSGT và cơ quan chức năng, phải coi việc giữ gìn trật tự, xử lý giao thông là liên tục, không chỉ là các đợt “ra quân”; đồng thời xử lý mạnh tay, công bằng với tất cả các trường hợp vi phạm, tránh tình trạng “xin xỏ” hay “gọi điện cho người thân”. Cùng với đó, cũng nên đánh giá lại các thời điểm hay xảy ra tai nạn nghiêm trọng để phân bổ lực lượng để việc kiểm tra, kiểm soát, hạn chế sự coi thường phát luật, ngang nhiên phóng nhanh vượt ẩu khi không thấy bóng dáng CSGT.

Chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm như việc thực hiện đội mũ bảo hiểm khi ra đường, chắc chắn với sự quyết tâm thực hiện thường xuyên, đồng bộ của cả lực lượng chức năng và người dân, những tài xế khi uống rượu bia sẽ không có cơ hội lái xe ra đường./.